مقایسه فنی روش آبیاری بارانی ‹سنترپیوت›با روش آبیاری شیاری

در یک منطقه بسته به شرایط موجود معمولاًروش های مختلف آبیاری اجرا میشوند که هر روش مزایا و معایبی دارد وبایستی وموردبررسی و ارزیابی قرار گیرد وبهترین روش با توجه به شرایط آب وهوا،خاک،محصول،توپوگرافی و غیره تعیین گردد .جهت ارزیابی یک پروژه به معیارهای ارزیابی نیاز است تا بتوان عملکرد آبیاری در مزرعه را با عدد و رقم بیان نمود واین معیارها ابزار مقایسه ای برای روش های مختلف آبیاری است .با ارزیابی فنی دو روش آبیاری علاوه بر استفاده از نتایج آن جهت بالا بردن راندمان آبیاری ،بهبود مدیریت مزرعه جهت استفاده بهینه آب ومقایسه روش های مختلف آبیاری ومیزان سودمندی هرروش بسته به شرایط محیطی مشخص می شود.هدف از اجرای این طرح مقایسه روش های آبیاری بارانی سنترپیوت و شیاری ازنظرعملکرد،بازده وعوامل موثر درآبیاری و در نتیجه ارائه یک راه حل برای استفاده مفید از آب آبیاری بود.جهت نیل به این هدف ابتداکلیه مشخصات خاک و گیاه محل طرح وهمچنین کلیه عوامل لازم جهت طراحی تعیین گردید. جهت ارزیابی روش آبیاری شیاری چهار کرت آزمایشی که هر کدام از کرتها شامل پانزده شیار بود انتخاب گردید. در ورودی وخروجی هریک،ازیک پارشال فلوم برای اندازه گیری دبی نصب شد .در هر آبیاری با توجه به عمق کرتها توسعه ریشه SMD به روش وزنی وMAD تعیین شدند .معادله نفوذ با توجه به داده های اندازهگیری شده دبی جریان و زمان پیشروی تعیین شد وبا توجه به معادله نفوذ و زمان تماس آب با خاک ،مقادیر عمق نفوذ آب در خاک تعیین شد .آن گاه با توجه به اطلاعات به دست آمده عوامل عملکرد روش ها شامل CU,AELQ,PELQ,DU وتلفات کل آب تعیین گردیدند.در ارزیابی روش آبیاری بارانی یا سنترپیوت ابتدا روش برای شرایط گیاهی و خاکی منطقه طراحی گردید وبا وضعیت موجود مقایسه شد. آنگاه برای ارزیابی در چهار ردیف شعاعی قوطی های نمونه برداری به فواصل 6 متر قرار داده شدند وسپس کلیه عوامل لازم جهت ارزیابی تعیین گردیدند وسپس با تحلیل داده های صحرایی عوامل ارزیابی محاسبه شدند .انگاه روش های آبیاری سنترپیوت وشیاری از نظر عوامل موثر آبیاری مورد مقایسه قرارگرفته ونتایج زیر حاصل گردید.حجم آب ابیاری در روش شیاری 13615متر مکعب در هکتار ودر روش سنترپیوت9184متر مکعب درهکتارونیاز آبی گیاه ذرت 6890 متر مکعب در هکتار اندازه گیری وبرآورد گردید .بنابراین صرفه جویی آب درروش سنترپیوت نسبت به روش شیاری 34درصد یا 4631 مترمکعب در هکتار می باشد.متوسط PELQ در طول فصل زراعی برای روش سنترپیوت وشیاری به ترتیب 79و5/69 درصد به دست آمد .متوسطAELQ درطول فصل زراعی برای روش های آبیاری با سنترپیوت وشیاری به ترتیب 8/75و8/56 درصد شد.مقادیر DU در طول فصل زراعی برای روش های سنترپیوت وشیاری به ترتیب 84و91 درصد گردید .تجزیه وتحلیل عوامل ارزیابی نشان دادند که روش سنترپیوت از کارآیی خوبی برخوردار نبوده و در ضمن مقادیر نسبتاًکمDUو PELQ به علت عدم مطابقت شرایط کارکرد و طراحی ماشین آبیاری‹سنترپیوت›بوده است. اختلاف زیاد بین بازده بالقوه و واقعی به دست آمد که نمایانگر ضعف مدیریت در هر دو روش آبیاری می باشد.